|
Drie Koningen te Mill
Driekoningen, de dertiende dag, was een feest van brassen en zuipen, iets netter uitgedrukt van het koningdrinken. Jacob Jordaens, Frans Hals en Jan Steen hebben deze wereldse variant op de meer ingetogen, kerkelijke variant van het feest van Drie Koningen op 6 januari in al zijn vette vrolijkheid en voor ons vaak verborgen symboliek met brede verfstreken weergegeven. De religieuze schilderingen besteden meer aandacht aan het bezoek van de drie wijzen uit het Oosten aan de stal te Bethlehem waar zij met goud, wierook en mirre eer brengen aan Christus. Goud om de koning te eren, wierook voor het goddelijk karakter van Christus, en mirre om het sterfelijk lichaam van Christus te zalven. Zij vertegenwoordigen ook de drie levensfasen van de mens, jong, middelbaar en oud. Daarnaast staan zij voor Europa, Azië en Afrika. Al die symboliek zal de drie snotapen uit Mill een worst wezen. Zij hebben zich verkleed als drie koningen en staan op het punt zingend op bedeltocht langs de deuren te gaan. Enkele oude tafelkleden, kartonnen kronen, een tweetal lampions en een ster op een stokje voldoen. De met een verbrande kurk tot zwarte koning getransformeerde jongen draagt een door moeders gebreid mutsje. In Mill is het kouder dan in Afrika. Zo simpel is dat. Voor hen staat een vierde figuur. Die is al op de harde weg geweest, in de stad. Het is de hippie van Mill, compleet met Afghaanse jas, kralenkettingen en lang haar. Hij is het snoeprijke bedelfeest ontgroeid, en Kees Bastiaans, de chroniqueur van Mill, heeft hen in 1974 gezien en vastgelegd. De onschuld van de drie knapen met hun sjofele verkleedpartij, en hun vrolijke verbazing over de nieuwe dracht van hun oudere dorpsgenoot. Naar Millse begrippen is hij eigenlijk ook verkleed. Zij het anders.
Als geen ander kon Kees Bastiaans met enkele lijnen en met primaire kleuren op licht ironische wijze het breukvlak tussen traditie en nieuw aangebroken tijden in Mill vastleggen. Hier deed hij dat tijdens de naweeën van de anti- autoritaire beweging van de jaren ’60 van de vorige eeuw, die sijpelend Mill bereikt hadden. En wel op het feest van Drie Koningen.
Léon van Liebergen,
conservator MRK Uden |
